Rahim iç zarı da denilen "endometrium" her adet kanamasında rahim içinden dökülen dokudur. "Endometrial hiperplazi" bu rahim iç zarı dokusunun normalden fazla kalınlaşması ile karakterize bir durumdur. Rahim kanserlerinin çoğu da ( Endometrium Kanseri ve Uterus Sarkomu ) yine bu dokudan gelişmektedir.
Normalde, endometrium dokusu bir adet dönemi boyunca yumurtalıktan salgılanan estrojen ve progesteron hormonlarına cevap verici özelliğe sahip olup bu hormonlar bir adet periyodunda belirli bir düzen içersinde salgılanır.
Overlerden (yumurtalıklardan) salgılanan estrojen hormonu endometrium dokusunun büyümesi ve kalınlaşmasına neden olur. Endometrium dokusu belirli bir kalınlığa ulaştıktan sonra salgılanan progesteron hormonu ise bu kalınlaşmayı durdurur ve belirli bir süre sonrada adet kanaması ile bu dokunun dışarı atılmasını sağlar.
Polikistik Over Sendromu gibi yumurtlama problemi olan (anovulatuar) kadınlarda progesteron hormonu salgılanmaz. Bu durumda estrojen hormonu kontrolsüz bir şekilde endometrium dokusunu etkiler. Endometrium sürekli bir şekilde tek başına salgılanan estrojene maruz kaldığında "Endometrial hiperplazi" denilen rahim iç zarının kalınlaşması olayı gerçekleşir.
Endometrial hiperplazi, rahim (endometrium) kanserine dönüşebilme potansiyeli olan bir hastalıktır. Bu nedenle tedavisi yapılmalı ve hasta takip edilmelidir.
Endometrial hiperplazisi olan kadınlar düzensiz adet kanamalarından şikayetçidir. Bu durum genel olarak 40 yaşından sonra ortaya çıkar. Yine, kilolu bayanlar, vücutta biriken estrojen hormonunun normalden fazla olması nedeniyle bir rahim kanseri öncüsü olabilecek olan endometrium hiperplazileri açısından risk atındadırlar.
→Endometrial Hiperplazilerde (rahim zarı duvarı kalınlaşması) Tanı Nasıl Konulur?
Yapılan bir ultrasonda görülen rahim içi zarının kalınlaşması sonucunda, rahim içersinden alınacak dokunun (biopsinin) patolojik incelemesiyle tanı kesinleştirilir.
Alttaki resimde, yapılan vajinal ultrasonda kalınlaşmış bir endometrium (rahim iç zarı) izlenmektedir.
Ultrasonda rahim içi zarındaki kalınlaşma görüldükten sonra, rahim içinden parça alınması yani "biopsi" iki şekilde yapılabilir:
Full (Tam) küretaj veya Kürtaj Pipelle ile biyopsi
"Full küretaj" denilen rahim içi dokunun tümden temizlenerek alınması ile hem kesin tanı konulur, hem de rahim içi doku tamamen temizlendiği için hastanın kanaması durur, böylelikle de tedavi edici özelliği vardır. Basit hiperplazilerde yapılan tek bir full (tam) küretaj ile bile hasta tedavi olabilir. Burada yapılan küretaj işlemine "Probe küretaj (Tanı amaçlı küretaj)" adı da verilmektedir.
Küretaj yani "rahim içinin temizlenmesi" işlemi lokal (uyuşturularak) veya genel (uyutularak) anestezi yöntemlerinden birisiyle yapılabilir.
Rahim içi dokusunun incelenmesindeki diğer bir yöntem ise "pipelle" denilen özel ince, plastik bir kanül (boru) yardımı ile biopsi işleminin yapılmasıdır. Bu işleme "Pipelle biopsi" adı verilir.
Pipelle biopsi işlemi için anestezi gerekmez, oldukça kolay ve ağrısızdır; ancak rahim içi tam olarak kazınmadığı için tedavi özelliği olmayıp yalnızca tanı konulması amacına yöneliktir.
Hangi yöntemle olursa olsun, alınan materyal (örnek parça) mikroskobik değerlendirme için patolojiye gönderilir.
Patolojik tetkik sonucu;
Basit hiperplazi: Rahim içi dokusunun basit ve yaygın (diffüz) kalınlaşmasını tarif eder. Eş anlamlı olarak "Kistik Glanduler Hiperplazi" terimi de kullanılmaktadır.
Kompleks Hiperplazi:
Fokal Kistik Hiperplazi: Rahim içinde belirli bölge ile sınırlı (lokalize) hiperplazileri tarif eder. Hiperplazinin daha hafif bir formudur.
Atipik Hiperplazi: Bunların kansere dönüşme ihtimali daha yüksektir.
Ayrıca patolojik tetkik, hiperplazinin kansere dönüşme potansiyeli hakkında da ipuçları vericidir. Alınan örnekte patolojik olarak "atipi" olup olmaması önemlidir.
→Endometrial Hiperplazilerde (rahim zarı kalınlaşması) Tedavi Yaklaşımları
Tedavi, endometrial hiperplazinin derecesine ve hastanın çocuk istemine bağlıdır.
Basit hiperplazi veya fokal kistik hiperplazilerde genellikle 3-4 ay boyunca ağızdan alınan (oral) haplar şeklinde progesteron tedavisi verilerek hasta takip edilir. Genelde bu süre sonunda ikinci bir biopsi (Revizyone küretaj) yapılarak tedaviye cevap alınıp alınmadığına bakılır.
Hiperplazinin kansere dönüşme potansiyeli yüksek, kansere öncü hücrelerin bulunduğunu gösteren "atipi bulguları" mevcut veya hasta istediği çocuk sayısı tamamlanmışsa ameliyatla rahim alınabilir (Histerektomi operasyonu).
Rahim Zarı Kalınlaşması ve Endometrium Hiperplazisi: Tanı, Tedavi ve Önleyici Yaklaşımlar
Rahim zarı, uterusun iç astarını kaplayan ince bir tabakadır. Bu tabaka, her menstrüel dönemde dökülür ve yerine yenisi gelir. Ancak bazı durumlarda, rahim zarı abartılı bir şekilde kalınlaşabilir, bu da endometrium hiperplazisi olarak adlandırılır. Endometrium hiperplazisi, kadınların üreme sağlığını etkileyebilecek bir durumdur ve ilerleyebilirse rahim kanseri riskini artırabilir. Bu yazıda, endometrium hiperplazisi hakkında ayrıntılı bilgi verilecek, tanı, tedavi ve önleyici yaklaşımlar ele alınacaktır.
Endometrium Hiperplazisi Nedir?
Endometrium hiperplazisi, rahim zarının anormal bir şekilde kalınlaşması durumunu ifade eder. Normalde, rahim zarı her menstrüel dönemde dökülerek taze bir tabaka oluşturur. Ancak bazı durumlarda hormon dengesizlikleri veya diğer faktörler nedeniyle bu tabaka kontrolsüz bir şekilde kalınlaşır. Endometrium hiperplazisi, hiperplastik lezyonlar olarak adlandırılan anormal hücre büyümelerini içerebilir.
Endometrium Hiperplazisi Türleri
Endometrium hiperplazisi, derecesine ve hücre değişikliklerine bağlı olarak farklı türlerde olabilir. Bu türler şunlar içerebilir:
Basit Endometrium Hiperplazisi: Bu türde, endometrium kalınlaşır ancak hücrelerin yapısal olarak anormal olduğu görülmez. Genellikle düşük kanser riski taşır.
Kompleks Endometrium Hiperplazisi: Bu türde, hiperplastik lezyonlar içeren anormal hücre büyümeleri mevcuttur. Kanser riski daha yüksektir.
Atipik Endometrium Hiperplazisi: Bu tür, hücrelerin ciddi şekilde anormal olduğu bir durumu ifade eder ve rahim kanseri riski daha yüksektir.
Belirtiler ve Risk Faktörleri
Endometrium hiperplazisinin belirtileri hafif veya yok olabilir. Ancak bazı kadınlar aşağıdaki semptomları deneyimleyebilir:
Hormon Dengesizlikleri: Östrojen hormonunun yüksek seviyeleri ve progesteron hormonunun düşük seviyeleri endometrium hiperplazisi riskini artırabilir.
Menopoz Sonrası Hormon Tedavileri: Uzun süreli östrojen tedavisi almak, riski artırabilir.
Obezite: Obezite, hormon dengesizliklerine yol açabilir ve bu da endometrium hiperplazisi riskini artırabilir.
Aile Öyküsü: Ailesinde endometrium hiperplazisi veya rahim kanseri öyküsü bulunan kişilerde risk daha yüksek olabilir.
Tanı ve Teşhis
Endometrium hiperplazisi teşhisi, aşağıdaki yöntemlerle konabilir:
Transvajinal Ultrasonografi: Bu görüntüleme yöntemi, rahim iç astarının kalınlığını ölçmek için kullanılır.
Endometrial Biyopsi: Doktor, rahim iç astarından bir doku örneği alarak hiperplazi veya kanser olup olmadığını inceleyebilir.
Dilatasyon ve Küretaj (D&C): D&C işlemi sırasında, rahim iç astarının bir örneği alınır ve incelenir.
Tedavi Yaklaşımları
Endometrium hiperplazisinin tedavisi, hiperplazi türüne, derecesine ve hastanın yaşına bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
Hormon Tedavisi: Endometrium hiperplazisinin bazı türleri, progesteron hormonu içeren ilaçlarla tedavi edilebilir. Bu ilaçlar rahim zarının normalleşmesine yardımcı olabilir.
Dilatasyon ve Küretaj (D&C): D&C işlemi sırasında anormal doku çıkarılabilir.
Histerektomi: Rahmin tamamen çıkarılması, endometrium hiperplazisi tedavisinin bir seçeneği olabilir, özellikle durum ilerlemişse veya tekrarlayan hiperplaziler varsa.
Kanser Riski Yüksekse: Atipik endometrium hiperplazisi durumunda, rahim kanseri riski yüksek olduğundan daha agresif tedaviler gerekebilir.
Önleyici Yaklaşımlar
Endometrium hiperplazisi riskini azaltmak için aşağıdaki önleyici yaklaşımlar önemlidir:
Sağlıklı Yaşam Tarzı: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve obezitenin önlenmesi, hormon dengesizliklerini azaltabilir.
Hormon Tedavileri: Menopoz sonrası hormon tedavilerini alırken, progesteron içeren tedaviler önerilebilir.
Düzenli Kontroller: Düzenli jinekolojik muayeneler ve sağlık kontrolü, erken teşhis ve tedavi için önemlidir.
Sonuç olarak, endometrium hiperplazisi, rahim zarının anormal kalınlaşması olarak tanımlanan bir durumdur. Erken teşhis ve tedavi önemlidir çünkü ilerleyebilir ve rahim kanseri riskini artırabilir. Herhangi bir anormal vajinal kanama veya pelvik ağrı gibi belirti yaşandığında bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçmek önemlidir. Özellikle risk faktörlerine sahip kadınlar, düzenli kontrolleri ihmal etmemelidirler ve sağlıklı yaşam tarzı seçimleri ile bu riski azaltmaya çalışmalıdırlar.
Gelen sorular: Rahim zarı kalınlaşması endometrium hiperplazisi rahim kanserine dönüşür mü?, Rahim zarı kalınlaşması endometrium hiperplazisi çok kanama yapabilir mi?, Rahim zarı kalınlaşması endometrium hiperplazisi ultrasonda nasıl görünür?
